Terapia pedagogiczna określana jest często jako oddziaływanie za pomocą środków pedagogicznych ( wychowawczych i pedagogicznych) na przyczyny i przejawy trudności dzieci w uczeniu się, mające na celu wyeliminowanie niepowodzeń szkolnych oraz ich ujemnych konsekwencji. Terapia pedagogiczna polega na wywołaniu zamierzonych pozytywnych zmian:
– w funkcjonowaniu poznawczym
– w funkcjonowaniu emocjonalno- motywacyjnym
– w funkcjonowaniu społecznym oraz w strukturze wiedzy i umiejętności szkolnych
Począwszy od XX wieku, mówimy o terapii pedagogicznej w humanistyce: terapia to system działań ( nie znosi akcji), stosowanych nie tylko wobec osób chorych, ale także tych, które potrzebują pomocy, bo pojawiły się u nich bariery, które zaburzają. To także system działań, stosowanych wobec osób zostających w obrębie patologii społecznych i dotkniętych nałogami.
Terapia jest procesem- jest to ciąg działań merytorycznych prowadzących do określonego celu. Koncepcja terapii ukazuje potencjalnego kandydata. Terapia jest odmianą socjologii, która zajmuje się grupami, nastawiona jest na osobowość. Jest formą wspierania dzieci w procesie edukacji. Edukacją osób dorosłych zajmuje się andragoblika.
Terapia pedagogiczna polega na leczeniu poprzez specjalne zorganizowany i zaplanowany system oddziaływań i kontaktów między dzieckiem ( podmiotem i przedmiotem terapii), a osobą terapeuty. Terapia pedagogiczna ma charakter interwencji naprawczej i jest mocno wkomponowana w funkcjonowanie każdej szkoły podstawowej. Terapia pedagogiczna stosowana jest w przypadku występowania trudności szkolnych dzieci i określana takimi terminami jak:
– redukcja
– praca redukcyjno- kompensacyjna
– praca korekcyjno- wyrównawcza
– praca dydaktyczno- wyrównawcza
Środkami pedagogicznymi są dobrane sytuacje wychowawcze, w których przez:
– gry
-zabawy
– inscenizacje
– improwizacje
– przydział funkcji mogących pełnić terapeutyczną rolę
– a także treningi instrumentalne ukierunkowane na usprawnianie opóźnionych funkcji czy procesów, stwarza się dziecku korzystne warunki rozwoju.
W zależności od potrzeb konkretnego ucznia, ćwiczone i usprawniane mogą być następujące sfery: pamięć i uwaga, funkcje językowe, funkcje językowe, funkcje percepcyjne ( wzrokowa i słuchowa).
Specyficznego postępowania dydaktycznego i korekcyjnego wymagają:
– dzieci zaniedbane pedagogicznie
– dzieci z parcjalnymi deficytami funkcji spostrzeżeniowych, pamięci i uwagi ( przy ogólnie dobrych możliwościach intelektualnych)
– dzieci o spowolnionym tempie procesów poznawczych, lecz o prawidłowym ich przebiegu.
Specyficznego postępowania dydaktycznego i korekcyjnego wymagają tez dzieci, które mają specyficzne trudności w uczeniu się, przejawiające się w rozmaitych dziedzinach wiedzy i umiejętności szkolnych, np.: czytaniu, pisaniu ( dysleksja, dysortografia, dysgrafia), nauce języków obcych, matematyce ( operacje na liczbach, tabliczka mnożenia, geometria), muzyce ( odtwarzanie melodii, rytmu, czytanie nut), czynnościach ruchowych ( odtwarzanie sekwencji ruchów, rzut piłką), plastyce ( rysowanie), geografii ( czytanie map), biologii, chemii ( zapis reakcji chemicznych), historii ( chronologia).